Democravival

Democratie is een beest dat niets ontziet en een einde maakt aan de civilisatie.

Die oude grieken zetten je soms weer aan het denken. Plato als leerling van Socrates en in zijn voetsporen Aristoteles, die konden er wat van. Democratie perverteert en leidt tot afbraak van de samenleving, zo zou je hun benadering van de democratische staatsinrichting kunnen samenvatten.

Die Plato was zo gek nog niet. Mijn leraar nederlands Dick Ellen heeft me met hem in contact gebracht en de actualiteit druipt er nog steeds van af. En dat zet mij weer aan het denken:

Is de opkomst van de populistische partijen een bewijs van Plato's gelijk?

Of is het op z'n minst een symptoom daarvan, dat wordt versterkt door elke vorm van fundamentalisme dat de democratie bedreigt door gebruikt te maken van democratische en niet democratische vrijheden? Werken populisten en fundamentalisten zo schouder aan schouder toe naar het gelijk van Plato? Is het "Democratische Beest" is inmiddels volledig los, en vreet het zichzelf op?

Als consequentie van een positief antwoord kunnen we Socrates natuurlijk volgen: beperk het stemrecht tot de intelligentia of een beperkte (door wie?) bepaalde groep. .. .. .. hmmmmmm

Ook dat klinkt als een oplossingsrichting waarin badwater en kind in elkaar opgaan. Ik ben geen kenner van de staatsvorm die volgens de genoemde klassiekers zou moeten prevaleren boven de democratie, maar tot dusverre word ik er niet echt warm van. De wereld is voor je het weet weer ingedeeld in unter- en übermenschen.

Maar hoe zorgen we dan voor behoud van het goede zonder vast te blijven zitten in het oude? Volgens mij vertrouwen op een oud principe: Suvival of the fittest. Een vleugje Darwin paren aan Popperiaans wantrouwen. Soms zitten we er immers even naast en dan moet het systeem zich snel corrigeren.

Volgens mij gaat het bij concepten rond samenlevingsinrichting en besturing om transparantie en regelsystemen die snel effect hebben zowel in positieve als negatieve zin. Daar zijn wel voorbeelden van. Kijk maar eens naar een systeem als flattr (http://flattr.com). Een prachtig voorbeeld van een boundary control system dat niet waardevrij is. Als je mee wilt doen moet je wel bijdragen. Go for it. Moeten we meteen koppelen aan twitter, al heeft twitter zelf al een prachtig regelmechanisme: follow the crowd. Waardevolle content wordt geretweet, iemand met waardevolle bijdragen heeft vaak veel followers etc.

Ik ken ook andere voorbeelden van control systems waarin de welvaart wordt verdeeld op basis van een soortgelijk systeem. Binnen Solvision Noord ontwikkelden we in de 90-er jaren een personeelbeoordelingsysteem waarin medewerkers elkaar maandelijks beloonden op basis van dezelfde principes. Elke Solvisionair kreeg maandelijks evenveel punten als dat hij/zij collega's had. Maandelijks moest hij/zij deze "punten" weggeven aan zijn collega's. De verdeling mocht hij/zij zelf bepalen. De enige voorwaarde was: publiekelijke motivatie van de verdeling. Zeg maar transparantie. Geen discussie, geen interventie door management, maar wel transparantie. Aan het einde van het jaar werd een substantieel deel van de beschikbare bonus verdeeld volgens het aantal verkregen punten. Dat ging niet altijd goed, en leidde tot incidenten en uitschieters, maar we hebben er als ondernemers heel veel van geleerd met betrekking tot besturing en de verdeling van de welvaart was in ieder geval niet het primaat van een kleine groep managers.

Dus wel vasthouden aan de principes van de democratie maar de werking wel aanpassen aan de nieuwe tijd. Dat lijkt mij de goede aanpak. Over transparantie wordt al veel gepubliceerd. Stemwijzers, internet, twitter and 'what have you' leveren bijna real time informatie, desinformatie, correctie en falsificatie. Veel moet er nog gebeuren aan het waarborgen van de integriteit. Maar er ontwikkelt zich al veel theorie en praktijk op dat gebied.

Nu nog de regelsystemen. Is een periodieke (4 jaarlijks) en soms zelfs getrapte verkiezing afdoende? Kunnen we daarmee de ontwikkeling van onze werkelijkheid volgen, bijhouden en mogelijk in de goede richting beïnvloeden? Volgens mij niet. Als we in een wereld waarin de snelheid van verandering alleen maar toeneemt, blijven sturen met trage regelsystemen, bedacht in de tijd van Thorbecke, zullen de oude filosofen mogelijk nog gelijk krijgen ook.

Nee, flattr for politics, Democravival, dat lijkt me we wat.

Het idee is geboren.

Nu de uitwerking nog.

Vandaag toch eerst nog even stemmen.

brdi